'Safe Passage is geen Utopie. Sant’Egidio bewijst het’

                               DODEN OP ZEE VERMIJDEN IS GEEN UTOPIE

SANT’EGIDIO REALISEERT ‘SAFE PASSAGES’

Op maandag, 29 februari bereikt een groep van een honderdtal vluchtelingen het Europese vasteland met zogenaamde ‘veilige vluchten’. Een initiatief van de Gemeenschap van Sant’Egidio en enkele protestantse kerken.

Morgen, zaterdag, trekt een betoging van vluchtelingen en menenrechtenorganisaties door Brussel en tal van andere Europese steden. Onder het motto #safepassage nu vragen ze de opening van veilige en legale routes waarlangs vluchtelingen Europa kunnen bereiken, zodat er niet blijvend mensen in nood hun leven moeten riskeren in de woestijn of op zee.

De Gemeenschap van Sant’Egidio, die in België, Italië en vele andere Europese landen op de eerste lijn staat in de opvang van vluchtelingen en de integratie van nieuwkomers, steunt de vraag. Ze kan utopisch lijken, maar is het niet.

Want Sant’Egidio komt niet alleen op straat, de Gemeenschap realiseert deze ‘veilige overtochten’ nu al. Momenteel maakt een groep van 93 Syrische vluchtelingen in Libanon zich klaar om te worden overgevlogen naar Europa. Dat kan op basis van een ‘humanitair visum’ dat werd afgeleverd door de Italiaanse overheden. De groep zal maandagochtend landen in de luchthaven van Fiumicino, Rome.

De overtocht is het gevolg van een recente overeenkomst tussen de Gemeenschap van Sant’Egidio en de Evangelisch-protestantse kerken van Italië enerzijds, en het Italiaanse Ministerie van Binnenlandse en Buitenlandse Zaken. Volgens dat akkoord mogen de organisaties, in een eerste testfase, duizend kwetsbare vluchtelingen overbrengen (500 uit vluchtelingenkampen in Libanon; 500 uit Marokko). De organisaties staan volledig in voor de betaling van het transport en de opvang in Italië voor het eerste jaar.

De kandidaat-asielzoekers werden gescreend op basis van hun kwetsbaarheid: zieke en oudere mensen, zwangere vrouwen, gehandicapten, … Het gaat om mensen die verzwakt zijn en weinig kans hebben de gevaarlijke reis naar Europa door de woestijn en over de zee te overleven. Maar die wel voldoen aan de criteria om asiel in Europa te krijgen.

Voor de Gemeenschap van Sant’Egidio is dit het  enige zinvolle en menselijke alternatief voor het zwalpende Europese vluchtelingenbeleid van vandaag. Grenzen worden gesloten, vluchtelingen worden afgeschrikt of teruggedreven, … Alleen wie daadwerkelijk voet op Europese bodem kan zetten, krijgt nu de kans om asiel aan te vragen. In de praktijk gaat het vaak alleen om de overlevers, de sterksten, terwijl de zwaksten achterblijven of omkomen tijdens de tocht. Een echt  humaan asielbeleid geeft prioriteit aan de zwaksten en de meest beschermwaardigen.

De internationale akkoorden, zoals het Verdrag van Schengen, voorzien de wettelijke mogelijkheid voor lidstaten om visa af te leveren om louter humanitaire redenen. Die visa gelden enkel voor het nationale territorium, niet voor de hele Schengenzone. (België deed eerder iets soortgelijks voor christelijke vluchtelingen uit Aleppo. Voor het akkoord met Italië is godsdienst geen criterium op zich, al kan het behoren tot een religieuze of etnische minderheid wel een extra-factor zijn van kwetsbaarheid).

Sant’Egidio gelooft dat dit model best ook door andere landen in Europa wordt overgenomen. Voor het ontvangende land is het voordeel 1) dat de overheid en de publieke opinie op voorhand weten wie men ontvangt; 2) dat de overheid en het publiek op voorhand weten dat de asielzoekers met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid voor bescherming in aanmerking komen; 3) dat het de overheid niets kost. Het systeem van ‘gesponsorde’ vluchten en opvang (door privé-personen, bedrijven, scholen, organisaties, kerken, …) bestaat ook in Canada.

Pieter Wieërs, van de Gemeenschap van Sant’Egidio in Antwerpen, is momenteel in Libanon om de voorbereiding voor de overtocht te regelen en de families mee te begeleiden op hun weg naar Europa.

Hij is bereikbaar voor commentaar op het nummer 961 71 563 775