Kerstmis is geen inhoudsloos begrip voor de honderden vrijwilligers die al dagen in de weer zijn voor daklozen en armen. Dit weekend mondt hun inspanning uit in feesten voor 1800 mensen.

In de Kammenstraat druppelen de vrijwilligers binnen. Een paar meter verder struikelen in drukke winkelstraten mensen over elkaar in de klopjacht op een laatste kerstcadeau. In het hoofdkwartier van de Sint-Egidiusgemeenschap liggen de prioriteiten anders. Hier worden de voorbereidingen getroffen voor de diverse kerstfeesten die de volgende dagen over Antwerpen uitzwermen.

De gemeenschap van Sant'Egidio is een internationale organisatie die in meer dan zeventig landen zo'n 150.000 behoeftigen laat aanschuiven aan de feestdis. In Antwerpen zorgt de organisatie door het jaar tweemaal per week in het daklozenrestaurant Kamiano voor warme maaltijden.

Meer activiteiten

Met de kerst worden de activiteiten nog opgedreven, zegt coördinator Jan De Volder. "Dan bieden we deze mensen een mooi gedekte feesttafel, een gratis maaltijd en een geschenk. We nodigen ze zelfs op naam uit, al laten we ruimte voor een toevallige bedelaar of dakloze die zich nog aanbiedt. Maar die persoonlijke uitnodiging bewijst dat we ze ook als dakloze of arme als mens blijven aanspreken."

De jaarlijkse kerstviering van de Sint-Egidiusgemeenschap is in Antwerpen een fenomeen geworden. Het grootste evenement vindt met kerstavond plaats in de Carolus Borromeuskerk, waar 250 vrijwilligers voor 400 gasten zorgen. In totaal worden feesten voor zo'n 1800 mensen voorbereid, van wie ongeveer 1400 in de provincie Antwerpen.

Genoeg vrijwilligers vinden is geen probleem, integendeel: hun aantal groeit zo snel aan dat de organisatie dit jaar met een luxeprobleem zat. Om iedereen aan de slag te krijgen, werd het aantal kerstfeesten gevoelig uitgebreid. Misschien zijn velen de gecommercialiseerde kerstbeleving beu, oppert Jan De Volder. Of keren ze terug naar een eenvoudiger visie op het feest, een 'terug naar de roots'-aanpak, weg van de flauwe Glühwein?

Belangeloos

Ook vrijwilliger Pieter Wieërs is al weken in de weer met de voorbereidingen. "In september beginnen de eerste mensen te vragen of ze naar ons feest mogen komen", lacht hij. "In oktober begint de voorbereiding. Geen luxe, wanneer je in het Antwerpse 1400 mensen wilt verwennen. Gelukkig krijgen we inderdaad steeds meer vrijwilligers: christenen, moslims,... Van waar ze ook komen, ze ontdekken hier iets heel moois, iets waardevollers dan gewoon geld geven: persoonlijk contact. Dat is de kern van Kerstmis."

Ook financieel lijkt de organisatie goed te lopen. "Wij leven zonder subsidies maar van vrijwillige giften, vooral van gewone mensen", zegt Jan De Volder. "Grote mediacampagnes voeren we niet. Soms geeft een bedrijf iets, maar daar zit geen lijn in. Ook de cadeautjes die we op kerstavond uitdelen - een voor elke bezoeker - komen van kleine sponsors. Wie ons iets cadeau wil doen, kan dus geld geven of een geschenk."

Al haast Jan De Volder zich om eraan toe te voegen dat die giften niet het allerbelangrijkste zijn. "De beste manier om ons te helpen is met vrijwillige, belangloze inzet. En daar hebben we geen gebrek aan."

Stef VANWOENSEL

Vrijwilligers

Het toenemende aantal vrijwilligers geeft de gemeenschap van Sant'Egidio dit jaar de gelegenheid zijn activiteiten te verbreden. Er worden feesten in strafinstellingen, zoals die van Merksplas, georganiseerd. "De maatschappij mag niet alleen veroordelen", zegt Pascale Bemelmans. "We moeten ook voor deze mensen altijd een deur openlaten."

Op zijn 23 is Antwerpenaar Amra Dorjbayar een 'ancien'. "Dit is mijn zesde jaar", zegt de jongeman die het hele jaar door de bezoeken van dertien- tot vijftienjarigen aan bejaarden coördineert. Vandaag waakt hij over een buurtfeest in de wijk Stuivenberg, een van de zeventien kerstfeesten van de Sint-Egidiusgemeenschap. "We halen de mensen thuis op, brengen ze bij een mooi gedecoreerde tafel. Dit is authentiek en waardevoller dan dat hele gecommercialiseerde kerstgedoe."

De Nederlandse Annemarie Pieters (45) vond in 1992 na haar verhuizing naar Antwerpen meteen de weg naar de Sint-Egidiusgemeenschap. Dit weekend is ze medeverantwoordelijk voor een kerstfeest voor asielzoekers in Anderlecht. "We verwachten zeker zeventig mensen. Natuurlijk zijn daar mensen bij die vanuit hun cultuur geen voeling hebben met Kerstmis. Maar wij vinden het vooral belangrijk dat we mensen die altijd voor een gesloten deur staan, laten voelen dat ze elders welkom zijn."

An Van Looveren (46) uit Antwerpen steekt voor het derde jaar op rij haar tijd in de kerstfeesten van de Sint-Egidiusgemeenschap. In de Kammenstraat is ze al dagen in de weer met het sorteren en personaliseren van cadeautjes, waaronder een stapel fleece-dekentjes die straks worden uitgedeeld. "Ik vraag me soms af wie het meest geniet van dit feest op kerstavond: de genodigden of ikzelf. Het is een hartverwarmende gebeurtenis die ik niet graag meer zou missen."