Natuurlijk is het nog steeds een klein lichtpuntje. De missie van kardinaal Matteo Zuppi, voorzitter van de Italiaanse bisschoppenconferentie, in Kiev: een belangrijke nieuwe stap omdat hij tegen de stroom ingaat, tegen de oorlogswinden die niet te stoppen lijken of waaraan we allemaal een beetje gewend zijn geraakt. Berustend is paus Franciscus zeker niet, die al 15 maanden lang oproept om de wapens neer te leggen voordat het te moeilijk wordt om ze het zwijgen op te leggen.
Daarom wilde hij een humanitaire missie toevertrouwen aan een van zijn speciale gezanten, kardinaal Zuppi, die zich in het verleden meermaals heeft ingezet voor de vrede: meer dan 30 jaar geleden, met de Gemeenschap van Sant'Egidio, voor Mozambique, maar ook, nog in de jaren '90, voor Burundi dat het risico liep genocide te plegen, samen met Nobelprijswinnaar Nelson Mandela en de Tanzaniaanse leider Julius Nyerere, en voor andere landen.
Zoals werd herhaald in het persbericht van het Vaticaan waarin het bezoek werd aangekondigd, is de missie naar Oekraïne geen 'bemiddelingsmissie'. Het is een humanitaire en luistermissie. Dit is waar het nodig is om te beginnen: initiatieven om de bevolking te helpen en in het bijzonder de kinderen die meer dan wie ook lijden onder de gevolgen van de oorlog. En dan is het nodig om te luisteren om te begrijpen waar en hoe kanalen kunnen worden geopend om degenen die lijden te helpen.
Een luisterend oor dat voorafgaat aan elke andere actie en dat in elk geval de hoop doet herleven na maanden van strijd. Zuppi luisterde, hij ging naar plaatsen van pijn, zoals Boetsja, hij ontmoette religieuze en burgerlijke autoriteiten, waaronder Volodymir Zelensky. De ontmoeting met de Oekraïense president, die zich nog steeds volledig afzijdig houdt van Moskou, werd door de nuntius van het Vaticaan, Visvaldas Kulbokas, beoordeeld als "oprecht, hartelijk en belangrijk". De voorzitter van de Italiaanse bisschoppenconferentie luisterde en bracht de zorgen van paus Franciscus naar Kiev, die door iedereen wordt erkend als een spirituele en morele wereldleider, ook omdat hij geen drager is van economische of nationale belangen.
Wat was uiteindelijk de uitkomst van het bezoek? We zullen dit de komende dagen beter begrijpen, ook omdat het slechts de eerste fase is van een lange rondreis, die niet alleen naar Rusland gaat, maar ook naar andere landen die belangrijke spelers zijn bij het oplossen van de crisis. Vrede is het uiteindelijke doel van paus Franciscus, die deze missie sterk heeft gewenst. Zuppi gaat er realistisch mee om, hij is zich bewust van alle bestaande moeilijkheden en probeert een humanitaire aanpak te ontwikkelen die door de partijen wordt geaccepteerd, maar hij houdt dat doel in zijn hart.
Zoals hij voor zijn vertrek naar Kiev zei, in een groet die hij uitsprak aan het einde van de mis in Rome: "Lijden, pijn dwingen tot gebed en het zoeken naar alle wegen zodat vrede geen verre droom is, maar werkelijkheid wordt". Alvorens afscheid te nemen las hij het ontroerende gebed voor waarmee de encycliek Pacem in Terris werd afgesloten, 60 jaar geleden geschreven door Johannes XXIII, de paus die in 1962 hielp de Cuba-crisis tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie op te lossen: "Moge de Heer de leiders van de volkeren verlichten zodat zij het geschenk van de vrede kunnen verdedigen; moge hij de wil van allen aanwakkeren om de barrières die verdeeldheid zaaien te overwinnen, om de banden van wederzijdse naastenliefde te versterken, om anderen te begrijpen, om degenen die aanstoot hebben gegeven te vergeven, en moge de meest gewenste vrede in hen opbloeien en altijd heersen".
